عبارت «ما اول با چشمان خود غذا میخوریم» ضرب المثلی است که در بسیاری از فرهنگ ها استفاده می شود، اما واقعا مهم نیست چه کسی آن را اول مطرح کرده؛ چون همه جا و به خصوص در بسته بندی خلاقانه غذا کاربرد دارد و در علم مدرن هم شواهد مختلفی درباره اثبات آن مشاهده میشود. براین اساس، چقدر جذابیت و خلاقیت در بسته بندی غذا برای تولیدکنندگان اهمیت دارد؟ یا چه اندازه استفاده از بستهبندی جذاب در ترغیب مشتری و مصرف کننده به خرید دخیل است؟
همه ما تجربه های مختلفی از خرید محصولات و مواد غذایی داریم. تصور کنید برای خرید مرغ سوخاری به رستورانی مراجعه می کنید و این رستوران بهترین غذا را در یک ظرف یکبار مصرف ساده به شما ارائه می دهد. قطعا این غذا حتی اگر خیلی خوشمزه باشد، اگر در ظرف بهتر و پاکتی شیک تر و به طور کلی بسته بندی خلاقانه ارائه می شد، لذت خوردن آن هم بیشتر حس می شد. و شک نکنید که مشتری ثابت آن رستوران می شدید.
در این مطلب به همین مفهوم مهم و اساسی پرداخته ایم. اینکه بسته بندی خلاقانه غذا تا چه اندازه می تواند در بالا بردن اشتهای افراد نقش داشته باشد. برای اثبات این موضوع هم می توان به تجارب مصرف کنندگان رجوع کرد و هم تحقیقات علمی که نشان می دهند این موضوع دور از واقعیت نیست و بسته بندی غذا به صورت خلاقانه می تواند نقش مهمی در بالا بردن اشتهای مصرف کنندگان داشته باشد.
مطالعات و تحقیقات بسیاری در زمینه نقش بسته بندی غذا در اشتها انجام شده و نشان میدهد که انسانها به هنگام مصرف غذا بیش از هر حسی به چشمان خود یعنی حس بینایی خود اعتماد میکنند. در همین راستا مقاله ای تخصصی در مجله Elsevier Brain and Cognition ، با این عنوان «غذا خوردن با چشم: از گرسنگی بصری تا اشباع دیجیتال»، به یک سری شواهد استناد میکند و به بررسی موضوع اصلی یعنی جذابیت بصری غذا و بستهبندی در دنیای مدرن میپردازد.
شواهد این مقاله نشان می دهد ما هنگام خوردن غذا فقط به لحظه حال میاندیشیم و به فکر وعدههای غذایی دیگر نیستیم؛ یعنی چشمها تا حد زیادی روی اشتها و تفکر ما از لحظه حال تاثیر دارند و به رفتار ما در برابر غذا جهت میدهند.
از طرفی طبق یافته های این مقاله در حال حاضر، ما در محیطی مملو از دستگاههای هوشمند، رسانههای اجتماعی و صدها شبکه تلویزیونی قرار داریم. به طوری که درگیری با دنیای دیجیتالی و عصر مدرن، خلاقیت در بسته بندی مواد غذایی و روش تولید آنها را تحت تاثیر قرار داده است.
همچنین، استدلال دیگری در این مقاله مطرح میشود و آن ظهور پورنو غذا یا گاسترو پورن است. مفهوم اصلی گاسترو پورن از این موضوع منشا میگیرد که بشر در حال تلقین احساس لذت غذا خوردن به خود بوده و شاید این موضوع چندان واقعی نیست؛ چون موفقیت آشپزهای مشهور و برنامههای آشپزی به ما نشان میدهد که همواره در معرض روشهای پخت متنوع و حظ بصری هستیم. نحوه سرو غذا در ظروف زیبا روی لذت بردن ما از غذا خوردن، تاثیر بسزایی دارد؛ حتی اگر آن غذا آنقدرها هم سالم و مناسب یک وعده غذایی نباشد.
نتیجه نهایی این است که بخش عمدهای از مردم جهان با تکرار این موارد در حال تهیه یک وعده غذایی کاملا بصری هستند؛ یعنی دوست دارند خوراکی که تهیه میکنند، از نظر خیلیها جذاب و شگفتانگیز به نظر برسد. بنابراین، خلاقیت در بسته بندی ظهور میکند و به مردمی که تشنه حظ بصری هستند، یک بشقاب غذای قابل انتشار در دنیای اینستاگرامی را وعده میدهد که در نوع خودش، فریبی بیش نیست. اگر به جلد و بستهبندی مواد غذایی دقت کنید، این مورد کاملا مشهود است.
براساس مقالهای که اخیرا در سایت The Balance توسط استیو جانسون منتشر شده، وی اظهار داشته که تا سال 1940 حداقل زمان مورد نیاز برای تهیه غذای خانگی 150 دقیقه بوده، اما امروزه این زمان به زیر 30 دقیقه کاهش یافته است. این موضوع نشان می دهد تقاضا برای تهیه غذاهای آسان طبخ و همچنین نیمه آماده یا پخته به طرز چشمگیری بیشتر شده و صنعت غذاهای نیمه آماده روز به روز رونق بیشتری میگیرد. حالا فشار روی بستهبندی و جلد آن بیشتر است تا تمام خواص محصولات باکیفیت و مزایای مصرف غذاهای نیمه آماده را در کمترین زمان به مخاطب انتقال دهد. به این ترتیب، مخاطب ترغیب میشود محصول مورد نظر را بخرد و یکی از مشتریهای دائم آن باشد.
طبق تحقیقاتی که در سایت WebpageFX در مورد روانشناسی رنگ انجام شده است، اغلب افراد در طی 90 ثانیه با دیدن رنگ محصول در مورد آن قضاوت میکنند. همچنین 93 درصد مردم تنها براساس نوع بستهبندی و ظاهر و رنگ محصول تصمیم به خرید یا نخریدن آن میگیرند.
جالب است بدانید، تقاضا برای خرید محصولات آماده و مغذی بسیار زیاد است چون به مشتریان احساس بهتری در هنگام طبخ یا مصرف غذا القا میکنند. اگر در ترکیبات و بستهبندی محصولات از مواد پایدار (حافظ محیط زیست) استفاده شده باشد، تجربه خوب مشتری بیشتر میشود. یک گزارش ویژه توسط FoodIngactionsFirst نشان میدهد که جنبش پسماند صفر باعث ایجاد نوعی آگاهی در بین مصرف کنندگان شده و آنها را به سمت استفاده از مواد پایدار و طبیعتدوست ترغیب میکند.
تولیدکنندگان محصولات مختلف نمیتوانند این موضوع مهم را نادیده بگیرند که ماده مناسب برای بستهبندی هر محصول نقش بسزایی در میزان فروش و محبوبیت آن برعهده دارد. همانطور که پیشتر گفتیم، هر محصول تنها 90 ثانیه فرصت دارد تا نظر یک خریدار و مشتری را به سمت خود جلب کند.
استفاده از پلاستیک در بستهبندی، به آن ظاهری ارزان میبخشد و احتمالا این وعده غذایی با چربی و نمک فراوانی همراه است که باید در مایکروفر آماده و طبخ شود. از طرفی استفاده از آلومینیوم در بستهبندیف به آن ظاهری باکیفیت و پایدار میبخشد؛ چون آلومینیوم اساسا مادهای باکیفیت و مرغوب است که به راحتی بازیافت شده و در کاهش ضایعات و پسماند نقش بسزایی دارد.
طبق گزارشات یک انجمن اروپایی در ارتباط با فویل، مزایای این نوع بستهبندی را به این شکل عنوان میکند:
در این مطلب، درباره نگاه انسان به محصولات مختلف و تاثیر آن روی قضاوت اولیه وی به عنوان مشتری یا مصرفکننده صحبت کردیم. هر محصولی براساس شرایط و ویژگیهای مختلف نیازمند بستهبندی خلاقانه در طرح، رنگ و ابعاد ویژه است. بستهبندی روی قضاوت انسان تاثیر زیادی دارد؛ چون نسل انسان از همان ابتدا با چشمان خود خوراک و شکار خود را انتخاب میکرد و امروزه نسبت به گذشته چندان متفاوت نیست. در دنیای امروز هم غذا خوردن با دیدن و حظ بصری آغاز میشود. تنها چیزی که تکامل پیدا کرده، نحوه تهیه غذا و ورود سوپرمارکتها به جهان ماست. در نهایت باید بگوییم با استفاده از خلاقیت در بسته بندی غذا می توانید کاری کنید که مشتریان چشم از محصول شما برندارند.